Mensen die gevlucht zijn
Het begon allemaal in april, toen ik mijn maidenspeech deed (de eerste keer dat je spreekt in de gemeenteraad). Ik koos ervoor om mijn speech te houden over het onderwerp ‘mensen die gevlucht zijn.’ Dit omdat tijdens deze vergadering de burgemeester van Ter Apel al lang en breed meerdere keren de noodklok bij het kabinet had geluid vanwege mensonterende omstandigheden in AZC Ter Apel. Rotterdam moet als grote stad hierin een belangrijke rol gaan spelen. Deze mensen moeten goed opgevangen worden.
De maat is vol
Destijds was de maat al vol in Ter Apel; er sliepen mensen op de grond, de wc’s waren onhygiënisch en stroomden over, er was brandgevaar en grote kans op besmetting en infectieziektes. Met mijn bijdrage agendeerde ik dit onderwerp voor de commissie, dit doe je door een Regeling van Werkzaamheden aan te vragen.
In de toenmalige tijdelijke commissie Bestuur hebben we dit onderwerp en mijn vragen besproken, samen met vragen over de opvang van Oekraïense vluchtelingen en een gedeelte over de hulp van Rotterdam bij de wederopbouw daar. Dit was een aparte situatie, omdat ik juist in mijn tekst had aangegeven dat er veel aandacht is voor vluchtelingen uit Oekraïne en dat er ontzettend ruimhartig beleid voor hen is. En dat terwijl andere mensen die gevlucht zijn worden achtergesteld.
500
Goed, ik mocht in de commissie mijn bijdrage doen en mijn vragen stellen. Dit heb ik gedaan, met weinig actie op dat moment. In verschillende debatten in de raad valt het cijfer 500. Dit begon bij de behandeling van het coalitieakkoord en is nu een wekelijks terugkerend fenomeen. Het cijfer 500 staat voor het quotum dat deze coalitie (Leefbaar Rotterdam, VVD, D66 en DENK) heeft gezet op de opvang van vluchtelingen die wij in Rotterdam, ten alle tijden (ja zelfs in tijden van nood) zullen hanteren.
Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA)
Op 25 augustus (de eerste actualiteitenraad na het zomerreces) mochten we debatteren over 96 Afghaanse evacuees die tijdelijk in Rotterdam ondergebracht worden vanuit het COA. Tijdens deze actualiteitenraad keerde het gesprek al snel van de kern over communicatie met het COA terug naar datzelfde getal, die 500. De menselijkheid van het beleid en de felheid van de oppositie zijn dan zaken die sterk naar voren komen.
Schrijnende werkbezoeken
Woensdag 14 september bezochten we vier verschillende opvanglocaties voor vluchtelingen: twee plekken voor Oekraïense vluchtelingen en twee plekken voor andere statushouders. Tijdens dit bezoek werd voor mij vooral bevestigd hoe schrijnend zichtbaar het is dat Oekraïense vluchtelingen een betere behandeling genieten.
Zo beschikt de eerste opvanglocatie voor Oekraïense vluchtelingen over twee grote kamers overvol met kleding en speelgoed, zijn er ruime kamers en zelfs aparte gebedskamers. Terwijl andere statushouders op boten slapen in hutjes zonder verwarming, waar het vrij koud is. Hier wordt niet dezelfde hulp en mogelijkheden geboden die de Oekraïners wel krijgen.
Actualiteitenraad over de opvangcrisis
De volgende dag, donderdag 15 september, hebben we weer een actualiteitenraad over de opvangcrisis. Dit naar aanleiding van uitspraken uit de Tweede Kamer. De staatssecretaris heeft Rotterdam opgeroepen om meer vluchtelingen op te vangen. Vier keer meer van de 500 waaraan vastgehouden wordt. Rotterdam zou bij evenredige verdeling zo’n 2000 vluchtelingen op moeten vangen stelt hij.
In ditzelfde debat is het de partijleider van DENK, Farid Azarkan, die aangeeft dat hij gaat kijken of hij Rotterdam kan gaan bewegen om meer te doen. Het is immers zijn partij die mede aan de touwtjes trekt hier. Waar de partijleider in de Tweede Kamer zich hard maakt voor een ruime, barmhartige opvang is in Rotterdam van dezelfde partij geen inzet te zien. Het was een fel debat in de Rotterdamse raad. Conclusie? We komen er niet uit.
Veel vragen
De week erop nemen we het onderwerp weer terug naar de commissie. Op woensdag 21 september bespreken we in de commissie WIOSSAN (Commissie Werk & Inkomen, Onderwijs, Samenleven, Schuldhulpverlening & Armoedebestrijding, NPRZ) de opvangcrisis en het beleid hierover. Na onze rondleidingen op de vier locaties heb ik ontzettend veel vragen. Voordat ik toekom aan het stellen van mijn vragen komen we in de commissie alweer meerdere keren in de clinch. Het getal 500 komt, zoals je al verwachtte, zeker ter sprake.
Ik stel veel verschillende vragen en realiseer me bij de beantwoording dat mijn meest prangende vragen niet beantwoord worden. Dit zijn namelijk de vragen die gaan over misstanden op de boten van statushouders. Ik maak mij ernstige zorgen over de leefomstandigheden van de bewoners en de niet bestaande handhaving hierop.
Vanwege de tijd in de commissie en de behandeling van andere punten vraag ik om schriftelijke beantwoording van de vragen. Deze had ik dezelfde dag verwacht: ik had ze immers in de eerste termijn gesteld en had verwacht dat de ambtelijke ondersteuning de antwoorden al aan de wethouder had gestuurd (en dat hij ze gewoonweg niet had genoemd). Na elke (maar dan ook elke dag) trekken en veel zeuren ontving ik een week later eindelijk de beantwoording op mijn vijf vragen (een dag voor de raadsbehandeling).
Hoe gaat de gemeente dit fixen?
De beantwoording bleek weer eens beperkt. Vooral de voor mij onwijs belangrijke vragen over de situatie op de boot lijken niet relevant. In de beantwoording leest het alsof alles oké is en alles geregeld wordt. De praktijk wijst anders uit. Ik heb samen met andere raadsleden gesprekken gevoerd met een paar mensen die op een bepaalde boot zitten en aangehoord waar zij tegenaan lopen. Het gaat niet goed en de vraag is nu hoe de gemeente dit gaat oppakken.
Op het moment dat ik dit schrijf is het woensdag 28 september. Morgen, donderdag, is de raadsbehandeling van dit onderwerp en de beantwoording van mijn vragen. Ik zal mijn best doen om de stem te zijn die zij mij gevraagd hebben te zijn. Ik zal mijn best doen om een verandering in dit beleid te brengen.
Update:
Donderdag 29 september: het raadsdebat wordt weer geopend over de opvangcrisis. Ik heb drie voorstellen (moties) voorbereid die gerelateerd zijn aan dit onderwerp.
1. Een motie die vraagt om leegstaande panden in te gaan zetten voor kwetsbare doelgroepen (hoe we dit ook voor Oekraïense vluchtelingen gaan doen).
2. Deze vraagt om het zichtbaar maken ergens in de stad van de strijd die in Iran gevoerd wordt. In solidariteit met de demonstranten daar willen we een foto tonen van de vermoorde Jina Mahsa Amini en de leuzen die zij daar roepen.
3. Deze motie vraagt om monitoring van de situaties op de boten van statushouders en waar nodig ingrijpen in beleid.
Alledrie de moties worden ontraden. Bij de eerste begrijp ik dit na uitleg van een ambtenaar en trek ik deze in. Motie twee wordt met steun van D66 aangenomen en motie drie wordt weggestemd.
Verrassend is dit niet na een debat met de wethouder waarin mijn woorden verdraaid worden. De wethouder hield een verhaal alsof ik had gezegd dat de organisaties die zich bezighouden met statushouders geen goed werk leveren. Dit heb ik nooit gezegd. Ik heb aangegeven dat ik signalen van slechte omstandigheden heb ontvangen (hier heb ik bewijs van), dat uit de beantwoording blijkt dat men het hier niet mee eens is en daarom dien ik nu een motie in zodat we in ieder geval als gemeente onze verantwoordelijkheid pakken en deze mensen bijstaan.
Helaas is deze boodschap niet goed overgekomen en is de motie weggestemd. Wel heeft Open Rotterdam er een stuk over geschreven. Deze kun je hier bekijken.